Emissieloos bouwen

geplaatst in: In de kijker, Nieuws | 0

Bron: ORGA architect

Door te switchen naar ecologische houtbouw kan de bouwsector een dubbelslag slaan: minder stikstof uitstoot en meer CO2 opslag.

De stikstofcrisis is pijnlijk voor de getroffen partijen maar biedt ook veel kansen voor verduurzaming en innovatie. Er zal emissieloos gebouwd moeten gaan worden en met ecologisch bouwen, houtbouw methodes, natuurinclusief ontwerp en energie neutraliteit kom je een heel eind!

Emissieloos bouwen - ORGA architect

De stikstofcrisis biedt grote kansen voor bouwen met ecologische houtbouw

Zoals we inmiddels weten dient de stikstofuitstoot in de bouw beperkt te worden en moeten we dus over op emissieloos bouwen. Sinds de uitspraak van de Raad van State zijn er vele ontwikkelingen. Zo schreef ABN-AMRO in het rapport Stikstof waait breed uit over sectorendat de komende vijf jaar voor minimaal jaarlijks 1 miljard euro aan te bouwen nieuwe woningen onzeker is geworden. Nieuwbouwwoningen moeten al bijna energie neutraal neergezet worden, met nauwelijks stikstofuitstoot tijdens het gebruik. Het knelt dus vooral in de aanlegfase; tijdens de bouw. Dat emissievrij bouwen hier uitkomsten voor biedt is nog lang niet voor iedereen duidelijk.

Daarnaast schreef minister Van Veldhoven voor Milieu en Wonen op 7 november een brief aan de Tweede Kamer. Hier in geeft ze aan dat als gevolg van de stikstofproblematiek in 2019 en 2020 slechts voor 47 duizend woningen een vergunning verleend zal worden. Vergeleken met de doelstelling van 75 duizend woningen per jaar zijn dat er 28.000 te weinig. En dat bij een woningtekort van 294.000 woningen in 2019 (3,8% van de woningvoorraad). Verder treft de onzekerheid in de bouw ook diverse utiliteitsprojecten die dicht bij een Natura 2000 gebied liggen.

Op 13 november werden de eerste (bron-)maatregelen bekend gemaakt om de stikstofuitstoot terug te dringen. Het gaat om lagere maximum snelheid op de wegen, ammoniakreductie in het veevoer en een saneringsregeling voor agrarische bedrijven. Deze vermindering zal voor 30% ten goede komen aan de natuur en voor 70% aan gebiedsgerichte projecten, waaronder woningbouwprojecten. Het blijft sterk de vraag of we er dan zijn.

Tenslotte schrijft het Adviescollege Stikstofproblematiek van Remkes dat zij van mening is dat modulair, energie neutraal, circulair en natuur inclusief bouwen de toekomst heeft. Zeker wanneer gekoppeld aan een beter gebruik van innovatieve technieken en materialen. Het college adviseert dan ook om aanbesteding- en vergunningsvoorwaarden daarop aan te passen, om ‘een positief effect te hebben op duurzame innovaties.’ Je voelt het al aan: grote kansen de komende jaren voor bedrijven die emissieloos bouwen.

Emissieloos bouwen is geen rocket science

Grote paniek in bouwend Nederland, maar de opgave zou zomaar eens makkelijker kunnen zijn dan men denkt. En het mooie daarbij is dat ‘het wiel’ niet opnieuw uitgevonden hoeft te worden. Met ecologisch bouwen, houtbouw methodes, natuur-inclusief ontwerp en energie neutraliteit ben je er al bijna. Een concreet voorbeeld is er al met Wildopvang Avolare dat emissieloos gebouwd wordt, volledig omringd door Natura 2000 gebied. Nadat de Raad van State haar uitspraak deed hoefde er niets veranderd te worden aan het ontwerp van het gebouw, de keuze in materialen of installaties.. Die waren al emissieloos. Bouwen werd nog tegengehouden door de uitstoot van de kraanbewegingen, de graafwerkzaamheden en het transport tijdens de bouw.

Houtbouw is uiteraard een lichte bouwmethode, dus omschakelen naar een volledig elektrisch bouw was eigenlijk heel eenvoudig. Met het nog wat efficiënter regelen van het transport en de verkeersstromen was de stikstof uitstoot lager dan 0,005 mol/ha/jr. Aanvullend is het van belang om aan te geven dat emissieloos bouwen naast het minimaliseren van de stikstof ook geen CO2 wil uitstoten.

Kadasterkaart Natura 2000 Wildopvang Avolare

Wil je meer lezen over het emissievrij bouwen van Wildopvang Avolare? Lees het artikel Stikstofvrij bouwen redt Wildopvang Avolare


Als we eens stapsgewijs kijken naar de maatregelen om tot een emissieloze bouw te komen:

De materialen

Een bouw zonder emissies vergt het gebruik van schone materialen. Formeel hoef je het niets eens mee te nemen in de stikstofberekening voor de bouw. Maar bij het produceren van bouwmaterialen wordt er enorm veel stikstof en CO2 uitgestoten. Volgens het rapport van de ABN-AMRO zijn dat chemische fabrieken, fabrikanten van isolatiemateriaal, staalfabrieken, fabrikanten van kunststof en glas en metaalgieterijen. Op zich een overzichtelijk aantal, maar wel veel stikstof uitstoot naar verhouding, aldus ABN-AMRO. Beton wordt niet specifiek genoemd bij stikstof uitstoot, maar beton is wel veroorzaker van zo’n 8% van de CO2 uitstoot in de wereld. Emissievrij bouwen in hout en natuurlijk materialen voorkomt de uitstoot bij de productie van deze materialen. Sterker nog, de ‘productie’ slaat CO2 op!

emissieloos bouwen

Het transport

Houtbouw is eenvoudig, volledig te prefabriceren en licht in gewicht. Dat betekent dus veel minder uitstoot door vrachtverkeer. Hier valt voor de bouwsector enorm veel winst te behalen in de overgang naar emissieloos bouwen.

Emissieloos bouwen 003
Emissieloos bouwen 004

De bouwwijze

Gelet op de schaarste aan natuurlijke omgevingen in Nederland is een keuze voor ecologische en natuur-inclusieve methodes een logische. Methodes waarbij de natuurlijke omgeving veel meer wordt ontzien en soms zelfs versterkt wordt. Daarnaast is houtbouw een lichte bouwwijze waardoor een lichtere fundering volstaat. Dat scheelt naast de hoeveelheid beton ook veel in zwaar graafwerk. Het tillen van de bouwelementen is ook lichter. De houten bouwelementen zijn elektrisch te tillen, in tegenstelling tot de zware betonnen elementen die alleen met een zware dieselkraan zijn te tillen. Minder veel en kleinere graafmachines en shovels zijn voldoende. Kleinere graafmachines zijn ook elektrisch te verkrijgen en volledig emissievrij. Bouwen op deze manier vergt een andere organisatie maar is volledig haalbaar.

Verkeersstromen

Het zoveel mogelijk prefabriceren van de houtbouw zorgt ervoor dat de colonne aan bestelbusjes van onderaannemers naar de bouwplaats flink beperkt blijft. Complete wanden inclusief leidingen en afwerking worden in de assemblagefabriek gemonteerd. Vermoedelijk door personeel dat niet ver van de fabriek woont. De onderaannemers en werknemers hoeven echt niet allemaal met eigen vervoer naar de bouwplaats te komen. In tegenstelling tot wat nu gebruikelijk is.

Verder kijken dan energie neutraal

Wetgeving eist reeds (bijna) energie neutrale gebouwen. Voor de gebruiksfase betekent dat al bijna emissieloos. Bouwen met nul op de meter als doel is mooi maar waarom gaan we eigenlijk niet een stap verder? Er zijn veel mogelijkheden om meer energie op te wekken dan het gebouw nodig heeft. Maak het energieleverend, zodat je de emissies van het autogebruik tijdens de gebruiksfase kan ondervangen!

Het resultaat

De nieuwe stikstof werkelijkheid vraagt van ons allen een extra effort om tot emissieloos bouwen te komen. Het is goed om te zien dat ecologische houtbouw uit zichzelf reeds een hele lage emissie heeft. Om tot nul te komen hoeft er aan het ontwerp van het gebouw niets te veranderen. De natuurlijke materialen en houtbouw zorgen immers voor de lichte en elektrisch te tillen constructie. Bovendien mag de keuze dan stikstof gedwongen zijn, de grote milieu- gezondheids- en comfortvoordelen worden er niet minder om. Laten we die dan maar bijvangst noemen. Resultaat is hetzelfde.

Een stikstofcrisis is pijnlijk voor getroffen partijen en veranderingen vergen durf. Aan de andere kant liggen er juist veel kansen en biedt het ruimte voor innovatie. Zonder twijfel kunnen die 28.000 woningen en die utiliteitsbouwprojecten gewoon komend jaar gebouwd worden. Maar alleen als we kiezen voor emissievrij bouwen met ecologische houtbouw! Uiteindelijk brengt het ons allen waar we naar toe willen en waar we zeker naar toe zullen moeten. Dus aan de slag! Zoals Andy Drufresne al zei in Shawshank Redemption: ‘Get busy living or get busy dying’!

Orga Architect Het Houten Huis 008

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *